Rządy państw UE wprowadziły przed Wielkanocą kolejne obostrzenia a przedsiębiorcy zapowiedzieli protesty i pozwy. Po roku pandemia nie odpuszcza i wszystko wskazuje na to, że potrwa jeszcze co najmniej kilkanaście miesięcy. Jej skutki gospodarczo-społeczne zostaną z nami na lata a zmaganie się z nimi wpłynie na całą najbliższą dekadę.
Unia Europejska przygotowała specjalny fundusz antycovidowy, dając swoim 27 członkom możliwość uruchomienia w okresie 2021-2024 aż 750 mld euro. Został zaprogramowany w taki sposób, aby umożliwić państwom UE dokonanie skoku rozwojowego, którego Europa potrzebuje już od lat. Do 30 kwietnia rządy mają czas na przedstawienie krajowych planów odbudowy, warto więc poważnie zastanowić się, jak tych środków użyć.
Polska dostanie w najbliższych 3 latach prawie 24 mld euro (czyli ponad 100 mld zł) bezzwrotnych dotacji, z których część zostanie przeznaczona na wsparcie gospodarki. Tak wielkie środki w tak krótkim czasie będą miały większe oddziaływanie niż wszystkie dotychczasowe tarcze pomocowe i finansowe razem wzięte, ale mogą także zostać „przepalone”, jeśli priorytetem będzie doraźne „łatanie dziur” i zasilanie firm bez brania pod uwagę rynkowych trendów.
Badanie ankietowe przeprowadzone na polskich przedsiębiorstwach jeszcze w październiku 2020 przez ośrodek THINKTANK oraz BIGRAM (jedną z najstarszych firm zajmujących się obsługą rynku pracy) pokazało, że już wtedy ponad połowa firm zmieniała swoją strategię. 42 proc. respondentów sądziło, że tryb hybrydowy pracy stanie się normą, a 62 proc. – że zachodzi u nich rzeczywista transformacja cyfrowa[1]. Najnowszy barometr rynku pracy prowadzony przez Work Service informuje, że do polskich firm wkracza wreszcie automatyzacja i cyfryzacja. Procesami tymi zainteresowana jest ponad 2/3 firm, a ponad 1/3 już wdraża nowe rozwiązania. Wpływ na gospodarkę wywierać też będzie powszechnie już stosowana praca zdalna. To wszystko sprawia, że w opinii ekspertów rynek pracy w Polsce czeka poważne przewartościowanie[2].
Jak widać, choć w krótkiej perspektywie najbliższych miesięcy przedsiębiorcy myślą o odrabianiu strat, w dłuższej starają się szukać nowych ścieżek. Pandemia była szokiem, który otworzył nas na innowacje, nie zawsze jednak umiemy je sami wprowadzić. Dlatego część firm mimo wszystko po prostu przeczekuje, licząc na powrót do tego co było przed rokiem. To błąd.
Raport THINKBOOK 2020. Jak sztuczna inteligencja zmieni naszy życie za 5 lat, opublikowany przez THINKTANK w grudniu 2020 r. pokazuje, jak najprawdopodobniej będzie wyglądał nasz świat za 5 lat[3]. Trzeba się dostosować do tych trendów. Wygrają tylko ci, którzy będą potrafili wykorzystać kryzys zapoczątkowany pandemią, aby zrobić „skok do przodu” i zmienić swoje modele działania, kanały dystrybucji, cechy produktów a czasem nawet całkowicie się przeprofilować.
Krajowy Plan Odbudowy jest w konsultacjach. Warto by było do niego wpisać nie tylko krótkofalową kroplówkę dla firm – tak ważną na początku pandemii i nadal niezbędną w najbardziej poszkodowanych branżach – ale także „narodowy program modernizacyjny” skierowany do przedsiębiorców. W niektórych sektorach przydałoby się zaplanowanie specjalnych inicjatyw przypominających outplacement, stosowany dziś już standardowo wobec pracowników przy dużych redukcjach zatrudnienia. Umożliwiłoby to niektórym polskim firmom wyjście z działalności, która może nie przetrwać i zbudowanie podstaw do aktywności biznesowej w innym obszarze, albo w innej formule.
Nie ma co czekać na „powrót do przeszłości”, kiedy przyszła przyszłość. Pandemia przerzuciła nas w XXI w. dużo skuteczniej niż kalendarz. Część form ludzkiej aktywności zmieni się już na trwałe, więc niektóre firmy będą musiały się przeprofilować. Inne padną, nie tylko ze względu na kryzys spowodowany powtarzającymi się lockdownami, ale także dlatego, że świat się zmienia i powtarzanie tego, co było może nie mieć już sensu.
Autor: dr Małgorzata Bonikowska, prezes THINKTANK
[1] Raport z badania pt. Rynek pracy po koronawirusie, https://think-tank.pl/wp-content/uploads/2020/11/Raport-Rynek-pracy-po-koronawirusie.pdf.
[2] Więcej w komentarzu prof. Jacka Męciny: http://konfederacjalewiatan.pl/aktualnosci/2021/1/konczy_sie_optymizm_lockdown_grozny_dla_firm_i_pracownikow.
[3] Raport THINKBOOK 2020. Jak sztuczna inteligencja zmieni nasze życie za 5 lat, https://think-tank.pl/thinkbook-2020-jak-sztuczna-inteligencja-zmieni-nasze-zycie-za-5-lat/.
