Opublikowano 10.08.2023
Świat zmienia się bardzo dynamicznie, a w związku z tym warto zastanowić się nad rolą edukacji i całego systemu kształcenia. Tradycyjne podejście, polegające na tworzeniu podstaw programowych i podręczników nie jest już wystarczające. Obecnie 10 procent światowego PKB powstaje w zaledwie cztery lata, co stanowi jedną trzecią cyklu szkolnego. Model edukacji, w którym planujemy programy nauczania na okres 12 lat do przodu, jest archaiczny a programy nauczania nie nadążają za postępem wiedzy.
Warto współpracować
Warto przyjrzeć się programom pilotażowym wdrażanym w Polsce wspólnie z prywatnym biznesem, gdyż stanowią ważny krok w transformacji systemu edukacji. Przykładem udanej współpracy jest inicjatywa firmy Intel i Ministerstwa Rolnictwa, które dostosowały wiedzę do realiów szkół i wdrożyły nowatorski produkt o poziomie biznesowym. W ciągu zaledwie dwóch lat przeszkolono ponad 200 nauczycieli, umożliwiając uczniom korzystanie z nowych technologii na przykładach z ich własnych dziedzin i potrzeb. Taki model współpracy, oparty na wartościach i kontekstualizacji, jest niezbędny do wprowadzenia rzeczywistych zmian w edukacji. Redukcja odgórnego przygotowywania programów nauczania oraz zaangażowanie biznesu i organizacji pozarządowych umożliwiają stworzenie elastycznego systemu, zdolnego do tworzenia nowej wiedzy i dostosowania się do potrzeb rynku pracy. Tworzone i realizowane w ten sposób programy pilotażowe stanowią inspirację i dowód na to, że osiągnięcie efektu skali wdrożeń jest możliwe, choć oczywiście nie jest to łatwe.
Wykorzystanie AI
Przykładem na to, jak skutecznie wprowadzać innowacje, jest szybki rozwój sztucznej inteligencji na rynku. Jednak zasoby technologiczne i infrastrukturalne, które są potrzebne, znajdują się poza możliwościami większości szkół. W celu zwiększenia skali dostępu do różnych narzędzi AI, istotna jest nie tylko współpraca między szkołami a firmami, ale także zapewnienie dostępu do chmury przez państwo.
Również na samą sztuczną inteligencję musimy spojrzeć z szerszej perspektywy. Warto sobie uzmysłowić, że nie jest to jedynie kwestia techniczna, ale że żyjemy w świecie, w którym wiele decyzji już jest podejmowanych przez algorytmy. W związku z tym w edukacji należy wprowadzić zarówno węższą ścieżkę techniczną, jak i pokazać uczniom, że żyjemy w nowej, cyfrowej rzeczywistości, która różni się od dawnej, do której przywykliśmy. Wprowadzenie cyfryzacji ma również aspekty etyczne, biznesowe i polityczne. Nie wszyscy uczniowie będą chcieli uczyć się programowania, ale cyfryzacja definiuje przyszłość, w której będą żyć.
Rola szkoły
Konieczna jest dalsza zmiana sposobu zarządzania szkołami, aby edukacja była zgodna z dynamicznymi wymaganiami współczesnego świata. Nasze Liceum Artes Liberales jest przykładem, jak można odrobić lekcję na temat różnych zmian, które wpływają na szeroki kontekst tego, co dzieje się w świecie i tłumaczyć go uczniom. Rola szkoły, a być może również uniwersytetu, polega na nadawaniu sensu i porządkowaniu bazy wiedzy, aby uczniowie mogli zrozumieć to, co dzieje się wokół nich. Uniwersytety nie są już tylko katedrami, w których głosi się “prawdę objawioną”, ale stają się uczestnikami rynku, gdzie walczą o swoje miejsce i mają możliwość porządkowania świata.
W Artes Liberales robimy to między innymi poprzez przedmiot, który nazywamy „Współczesnością”: zapraszamy osoby, które komentują bieżące wydarzenia, pokazujemy uczniom, jak o tym dyskutować. Nie ma na ten temat podręczników, ale jest wiedza, którą można wykorzystać. Zapraszamy także ekspertów z branży nowych technologii, jak na przykład Microsoft czy Lenovo, którzy chcą się dzielić wiedzą. Część tej wiedzy udostępniamy pro publico w tworzonych przez nas materiałach.
Konkluzja
W obliczu dynamicznych zmian w świecie jako takim i w zakresie nowych technologii konieczne jest przewartościowanie roli edukacji. Współpraca między biznesem a szkołami, wykorzystanie rozwiązań innowacyjnych, takich jak sztuczna inteligencja, oraz dostosowanie programów nauczania do realiów i potrzeb uczniów są kluczem do nowoczesnego kształcenia i przygotowania młodych pokoleń do wejścia na rynek pracy.
Warto również brać pod uwagę programy pilotażowe, które mogą posłużyć jako wzór dla dalszych działań. Rola szkoły i uniwersytetu jako tych instytucji, które nadają sens w dynamicznym świecie jest zupełnie kluczowa. Przede wszystkim zaś, zmiana sposobu zarządzania szkołą, otwartość i zwiększenie współpracy to podstawowe kroki w kształtowaniu przyszłości edukacji.
Autor: Marcin Szala, Współzałożyciel Liceum Artes Liberales, Warszawa
