Żyjemy w epoce, w której nie tylko sektor Big Tech, ale i „klasyczny” przemysł podlega gwałtownym zmianom technologicznym. Przyglądając się sytuacji z perspektywy firmy dostarczającej zaawansowane technologie, w tym automatykę i rozwiązania IT obserwujemy, jak te innowacje zmieniają sposoby produkcji i jak może wyglądać przemysł przyszłości wspierany przez sztuczną inteligencję. Od swojego startu rewolucja przemysłowa była katalizatorem zmian gospodarczych, społecznych i politycznych. W XXI wieku – dzięki zastosowaniu kolejnej generacji nowych technologii – produkcja jest jeszcze lepiej zorganizowana i efektywna. Jednym z jej najważniejszych obecnych aspektów jest wykorzystanie danych. W ostatnich latach dzięki algorytmom AI obserwujemy błyskawiczny wzrost jakości ich przetwarzania. Technologie takie jak 5G rewolucjonizują cały proces, umożliwiając przetwarzanie informacji w czasie rzeczywistym. To z kolei pozwala na efektywniejsze ich użycie. Wcześniej duża częśc danych pozostawała niewykorzystana lub były one w sposób niedostateczny przetwarzane. 5G przyspiesza rewolucję Kluczowym aspektem 5G jest także technologia, która znacznie zwiększa przepustowość danych. W przeszłości ograniczenia w przesyłaniu informacji mogły prowadzić do „zakorkowania” systemu komunikacyjnego. Teraz dzięki 5G każdy punkt w układzie technologicznym będzie mógł przesyłać znacznie więcej danych, co pozwoli na lepsze monitorowanie, optymalizację i automatyzację produkcji. Następuje przejście od tradycyjnych metod produkcji do systemów zintegrowanych, gdzie dane i ich analiza odgrywają centralną rolę w ulepszaniu procesów produkcyjnych, w integracji z innymi systemami i prognozowaniu awarii. Poza tym dawniej technologie predykcji uszkodzeń i awarii były drogie i dostępne tylko dla ograniczonej liczby urządzeń. Obecnie na skutek postępu technologicznego i spadku kosztów komponentów takie rozwiązania stają się dostępne na szeroką skalę. Wprowadza to nową jakość w procesy produkcyjne i jest szczególnie istotne w kontekście „fabryki przyszłości”, gdzie produkcja będzie się łączyć z cyfryzacją i masową automatyzacją. Roboty rozumiane jako urządzenia mechaniczne już teraz coraz częściej zastępują człowieka w różnych procesach pracy przemysłowej. Istotne jest to, że automatyzacja i robotyka pozwalają na wykonywanie zadań sposób powtarzalny i nieustanny, a to znacząco zwiększa efektywność produkcji. Istnieją oczywiście obawy dotyczące zastąpienia ludzi przez roboty, ale historia pokazuje, że automatyzacja niekoniecznie prowadzi do bezrobocia, za to usprawnia i optymalizuje procesy produkcyjne. Automatyka pozwala na realizację zadań, których ludzie nie chcą lub nie powinni wykonywać ze względu na zagrożenie zdrowia czy życia. Przykłady z przemysłu, takie jak linie produkcyjne z dużą ilością spawania czy łączenia wskazują, gdzie roboty mogą skutecznie zastąpić ludzi. Zamiast wyeliminowania roli człowieka, następuje zmiana w rodzaju wykonywanych zadań – od bardziej manualnych do nadzorujących, kontrolujących i koordynujących. Wizja „fabryki przyszłości” różni się w zależności od branży i zastosowanych technologii. Nie wszystkie procesy będą w pełni zautomatyzowane. Są też obszary, gdzie interakcja człowieka jest niezbędna ze względów bezpieczeństwa lub z innych zasadnych powodów. Na przykład w elektrowniach atomowych trudno wyobrazić sobie całkowitą automatyzację. Jednak nawet w takich miejscach technologia może wspierać pracowników, na przykład w sytuacjach niebezpiecznych. Oczywistą korzyść przynosi wykorzystanie nowych technologii do zwiększenia efektywności pracy ekspertów. Dziś wszędzie brakuje specjalistów w wielu skomplikowanych dziedzinach. W sukurs przychodzi technologia. Dzięki zdalnej diagnozie i naprawom można oszczędzać czas i środki, które inaczej byłyby poświęcone na trudne i często kosztowne podróże wielu specjalistów. Sztuczna Inteligencja i przyszłość produkcji Sztuczna inteligencja (AI) wnosi kolejny wymiar do transformacji produkcji. AI jest wykorzystywana w przemyśle już od kilkudziesięciu lat i stale ewoluuje, oferując nowe możliwości, takie jak zaawansowane algorytmy optymalizacyjne. Pomimo że istnieją ograniczenia wynikające z fizyki i natury procesów przemysłowych, sztuczna inteligencja poprzez optymalizowanie różnych parametrów jest stosowana do ulepszania procesów technologicznych, takich jak na przykład spalanie. AI jest także niezwykle pomocna w kontekście obowiązujących w Unii Europejskiej ograniczeń emisyjnych i celów środowiskowych. Jej wykorzystanie do monitorowania urządzeń, takich jak duże turbiny wiatrowe, pozwala na wcześniejsze wykrywanie potencjalnych awarii. Algorytmy są w stanie dostrzegać subtelne zmiany, których człowiek nie potrafi zauważyć, i precyzyjnie przewidzieć czas wystąpienia awarii. To zaś umożliwia zaplanowanie odpowiednich działań naprawczych. Zastosowanie AI pozwala zatem na ograniczenie kosztów i zwiększenie produktywności poprzez lepsze zarządzanie zasobami i procesami. W przyszłości pewne aspekty produkcji będą funkcjonować całkowicie bez udziału człowieka, dzięki robotom wyposażonym w algorytmy AI. Kluczowe pytanie dotyczy stopnia, w jakim człowiek zostanie wyłączony z procesu zarządzania produkcją. Można sobie wyobrazić scenariusze, w których algorytmy AI zarządzają linią produkcyjną, przyspieszając produkcję i wprowadzając zmiany bez bezpośredniego udziału człowieka. Zaś w perspektywie długoterminowej futuryści przewidują, że sztuczna inteligencja osiągnie poziom inteligencji przekraczający ludzkie możliwości, co określane jest jako singularity moment. Chociaż trudno przewidzieć, kiedy dokładnie to nastąpi, jest to kierunek, w którym zmierza obecna rewolucja technologiczna. Pandemia COVID-19 i zmiany geopolityczne przyspieszyły transformację technologiczną, zmuszając cały świat do przemyślenia przebiegu łańcuchów dostaw i sposobów produkcji. Jednak równie poważnym bądź nawet ważniejszym powodem postępującej automatyzacji jest demografia – brakuje rąk do pracy. Automatyka i robotyzacja stają się więc nie tylko wyborem, ale koniecznością. Jednak perspektywa ta nie musi być negatywna; otwiera ludziom możliwości zajmowania się bardziej wartościowymi zadaniami, wymagającymi większej kreatywności. Inne czynniki, które będą kształtować przyszłość przemysłu to mobility systems oraz dążenie do zrównoważonego rozwoju. Wyzwanie polega zatem na znalezieniu złotego środka między potrzebą ciągłego rozwoju gospodarczego a ochroną środowiska i społeczną odpowiedzialnością. Postępujące na naszych oczach zmiany nie tylko przekształcają tradycyjny przemysł, ale także otwierają nowe możliwości. Nowe technologie mogą wspierać ludzi w produkcji, pomagając jednocześniej lepiej dbać o naszą Planetę. Autor: Tomasz Kosik, dyrektor generalny i członek zarządu Emerson Process Management w Polsce
Artykuł opublikowano 07.01.2024
Zmiana roli człowieka w przemyśle
